فیلتر تلگرام از شایعه تا واقعیت

یکی از جنجالی ترین و داغ ترین مباحثی که این روز ها در فضای مجازی و رسانه ای در حال دست به دست شدن است، اخبار ضد و نقیض در رابطه با بحث فیلتر تلگرام می باشد. این روزها با توجه به شدت گرفتن اختلاف نظر ها در رابطه با فیلترینگ تلگرام یا فیلتر نشدن تلگرام، بسیاری از مسئولین کشوری و مردم عادی در این رابطه نظرات خود را بیان نموده و اخبار گوناگونی در این رابطه شنیده می شود. در این میان نیز بازار ایجاد شایعات و اخبار کذب یا بدون منبع نیز بسیار داغ شده است و بسیاری از منابع نامعتبر خبری، به نوعی با دستاویز قرار دادن این بحث جنجالی، در حال استفاده از این موقعیت برای جو سازی و بالا بردن تعداد بازدیدکنندگان خود می باشند. به همین جهت در این مطلب سعی داریم تا به این تنش ها و شایعات مختلف پایان داده و حقایق پیش رو در رابطه با فیلتر تلگرام را بررسی نموده و تمامی جنبه های مختلف آن را تشریح نماییم.

آیا هک تلگرام قابل انجام است.

آیا فیلتر تلگرام حقیقت دارد؟

اصلی ترین موضوعی که سبب شد دوباره بحث فیلترینگ تلگرام به بحث روز جامعه مجازی تبدیل شود، خبری بود که آقای علاءدین بروجردی، نماینده مردم محترم بروجرد و رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، در رابطه با فیلتر تلگرام در روز های گذشته داد. در متن این خبر به گفته آقای بروجردی این چنین آمده است:

این تصمیمی است که در بالاترین سطح اتخاذ شده و تلگرام جای خود را به یک سامانه مشابه ملی خواهد داد. فکر می کنم حداکثر تا پایان ماه جاری (فروردین ماه) این اتفاق خواهد افتاد. این موضوع به لحاظ امنیت ملی ما مهم است. نقش تلگرام در بحران های سال گذشته مخرب بود. وقتی تلگرام از مدار خارج شد، مردم به یک سامانه ملی روی می آورند.

همین خبر کوتاه به نقل از آقای بروجردی، سبب شد تا خیل عظیمی از کاربران فضای مجازی به آن واکنش نشان داده و از نقطه نظرهای متفاوتی به تحلیل و بررسی آن بپردازند. شدت اعتراضات در این زمینه به آقای بروجردی به حدی بود که پس از انتشار این خبر از صفحه رسمی ایشان، بخش نظر دهی در رابطه با این موضوع بسته شد و کاربران دیگر نتوانستند پیام های خود را در رابطه با این موضوع ارسال نمایند.

اما علاوه بر مردم عادی، این خبر سبب شد تا تعدادی از چهره های سیاسی و مسئول نیز در این رابطه اظهار نظر نمایند. محمود صادقی، نماینده مردم تهران، یکی از اشخاصی بود که نسبت به این خبر واکنش نشان داد و در ثصفحه توئیتر رسمی خود اینگونه نوشت:

طبق اطلاعات حاصل از تماس با مسئولان ذیربط، تا کنون نه شورای‌ عالی فضای مجازی نه هیچ مرجع دیگری مصوبه ای درباره فیلترینگ تلگرام نداشته است.

این خبر از محمود صادقی، نشان داد که خبر فیلتر تلگرام که به شدت در فضای مجازی در حال پخش می باشد، مساله ای علنی نبوده و هیچ نهاد مسئولی در این رابطه به نتیجه رسمی و کلی نرسیده است. در همین حال اما محمود صادقی پرده از واقعیت دیگری نیز برداشت که نشان از شکست سیاست فیلترینگ در کشور می دهد. او بیان این نکته که سیاست فیلترینگ شبکه های اجتماعی یک امر محکوم به شکست می باشد، ضمن آوردن آیدی های مربوط به اشخاص سیاسی کشور در شبکه فیلتر شده توئیتر، این چنین نوشت:

فعالیت حساب‌ های کاربری مقامات و مسئولان نظام در شبکه فیلتر شده توئیتر، نشانگر شکست سیاست فیلترینگ است.

در همین راستا، رمضانعلی سبحانی فر، ناظر مجلس در کمیته تعیین مصادیق مجرمانه، تعیین زمان دقیق برای فیلتر تلگرام را رد نمود و در گفتگو با خبرنگار ایسنا، چنین ابراز داشته است:

زمان فیلتر تلگرام زمان دقیقی نیست و نباید اخباری به جامعه پمپاژ شود که امنیت روانی مردم را مخدوش کند. وی همچنین ابراز کرد، با توجه به توسعه روزافزون فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و اقبال عمومی به آن‌ها نمی‌توان جامعه را از آن‌ها محروم کرد اما باید تلاش کرد با اعتمادسازی نسبت به اپلیکیشن‌های داخلی، مردم به اراده خود از تلگرام یا سایر شبکه‌های اجتماعی به اپلیکیشن‌های داخلی اقبال پیدا کنند.

آقای سبحانی فر، در خلال صحبت های خود با خبرنگار ایسنا، به موضوع مهم دیگری نیز اشاره داشت که نشان از درک ایشان از آمیختگی زندگی بسیاری از افراد با شبکه های اجتماعی می دهد. وی با اشاره به این که نباید از این حقیقت غافل شویم که تلگرام در امور اقتصادی و امرار معاش بسیاری از افراد، نقش ویژه ای دارد، به این نکته نیز اذعان داشت که شبکه های اجتماعی توانسته اند موجب اشتغال بخش زیادی از جوانان بیکار در جامعه شوند و فیلتر آن ها بدون در نظر گرفتن تبعات آن می تواند باعث ایجاد نارضایتی گردد.

در همین راستا نیز تعدادی دیگر از شخصیت های سیاسی کشور، نظرات خود را بیان داشته اند که مهمترین آن ها مربوط به آقای جلیل رحیمی جهان آبادی، رئیس کمیته بین‌الملل کمیسیون قضایی مجلس می باشد. او در واکنش به خبر احتمال فیلتر تلگرام در روزهای آینده گفت:

حق ارتباطات برای مردم یک ضرورت زندگی امروزی است که در ماده 19 اعلامیه جهانی حقوق بشر نیز با عنوان آزادی بیان و اعتقادات و ارتباطات فرامرزی بین مردم به عنوان یک حق مسلم بشر به رسمیت شناخته شده است. در کشور ما از یک طرف آسیب‌های ناشی از فضاهای سایبری و ارتباطاتی غیربومی وجود دارد اما نباید برای رفع این نگرانی‌ها حق مسلم مردم در داشتن ارتباطات را نادیده گرفت. نمی‌شود با نقض حقوق بشر و مسدود کردن وسایل ارتباطی گوناگون و نادیده گرفتن حق ارتباط که حق ذاتی انسان امروز است به امنیت پایدار دست یافت.

اما پس از اظهارات مخالفی که در رابطه با فیلتر تلگرام، از سوی مسئولین کشوری، در واکنش به بیانات آقای بروجردی مطرح گردید، رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، سکوت نکرد و مجددا ضمن تاکید بر حمایت از فیلتر تلگرام به این نکته نیز اشاره کرد که به عقیده وی تلگرام بستر بخشی از تهدیدهای امنیتی بوده و در چند کشور شاخص دنیا، فیلتر گردیده و با مشابه های داخلی جایگزین شده است. آقای بروجردی در این خصوص اینگونه بیان نموده اند:

از فیلتر کردن تلگرام از منظر حفظ امنیت ملی دفاع می‌کنم ضمن اینکه بسیار مهم است که مسئولان قضایی و امنیتی کشور تشویق کننده پیام رسان داخلی و ملی باشند.
وقتی کشور انگلیس به عنوان کشور شاخص غربی در سطح نخست وزیری اعلام می کند تلگرام بستر تولید تروریست است و کشورهایی چون چین و پاکستان تلگرام را فیلتر می کنند نشان دهنده این واقعیت مهم است که تلگرام عملا با طراحی های صورت گرفته و پیچیدگی های پشت پرده، عملا تهدید امنیتی و اختصاصی برای جمهوری اسلامی است. به دلیل تهدید امنیتی تلگرام، کشورها آن را فیلتر کردند و از شبکه ها و پیام رسان های داخلی و ملی خود استفاده می کنند، ما هم به عنوان کشور شاخص طبیعتا باید در این جهت فعال باشیم.

اما آخرین واکنشی که از سوی مسئولین در رابطه با موضوع فیلترینگ تلگرام انجام شده است، بیانات وزیر محترم ارتباطات، آقای آذری جهرمی، در رابطه با این موضوع است که صرفا یک موضع میانه روی را پیش گرفته و این چنین بیان داشته است:

دولت به قول هایی که به مردم داده پایبند است و وعده ها را قطعا پیگیری خواهد کرد. هر چند در این میان دولت نیازمند همراهی با سایر قوا و نهاد ها نیز هست.
.

فیلتر تلگرام ؛ شایعه یا واقعیت؟

اما با توجه به آنچه که تاکنون در رابطه با فیلتر تلگرام مطالعه کردیم، نشان می دهد هنوز مسئولین کشوری در این رابطه با نظر واحدی دست پیدا نکرده و با توجه به اهمیت بسیار زیاد مسئله، هنوز نمی توان به تصمیم گیری جامعی در این باره پرداخت. شاید اگر توان اپلیکیشن های داخلی، به حدی باشد که بتواند نیاز های کاربران تلگرام را فراهم آورد، آنگاه بحث فیلترینگ و مسدودسازی تلگرام را اجرا نمود. اما در حال حاضر و با توجه به وابستگی شدید بسیاری از افراد و مشاغل به شبکه های اجتماعی نظیر تلگرام، نمی توان به سادگی برای این موضوع تصمیم گیری نمود و یقینا انجام حرکتی بدون در نظر گرفتن سایر جهات، می تواند حتی موجب افزایش نارضایتی ها نیز گردد.

با این حال نمی توان به طور کاملا صددرصد به در رابطه با فیلتر تلگرام و یا فیلتر نشدن آن اطمینان حاصل نمود و برای روشن شدن قضیه باید همچنان منتظر روزهای آینده و گرفتن خبری موثق از مسئولین ذیربط بود. همکاران ما در همین صفحه سعی دارند تا کلیه اخبار مربوط به فیلتر تلگرام را پوشش داده و نظرات، توئیت ها و یا مصاحبه های جدید مسئولین در این رابطه را در همین صفحه قرار دهند.

همانطور که می دانید، تصمیم نهایی در رابطه با فیلتر تلگرام، بر عهده شورای عالی فضای مجازی به ریاست رئیس جمهور و دبیری دکتر فیروزآبادی می باشد. با توجه به آنچه که تاکنون توسط مسئولین مختلف، بیان شد، بد نیست اخرین اظهارات دکتر فیروزآبادی و رئیس جمهور را نیز در این رابطه بررسی نماییم. دکتر فیروز آبادی در بخشی از سخنان خود در جریان نشست خبری خود در شبکه خبر، در رابطه با فیلتر تلگرام، چنین بیان داشته اند:

باتوجه به ضریب نفوذ تلگرام و میزان استفاده مردم، این نکات باعث شده تلگرام به‌عنوان بحث اصلی مورد توجه شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی باشد؛ بنابراین بحث و بررسی زیادی در خصوص تلگرام انجام شد. ما به دقت رصد می‌کنیم که تحولات به چه صورتی اتفاق می‌افتد و چه اقداماتی برای مهار آن باید انجام داد.

همچنین رئیس جمهور، دکتر حسن روحانی نیز در دیدار با جمعی از مسئولین، در این رابطه به ضرورت خروج از انحصار سرویس های خارجی تاکید داشته اند و سیاست فیلترینگ را مورد قبول نمی دانند. ریاست جمهوری در این خصوص اظهار داشته است:

بنای نظام بر رفع انحصار از فضای پیام‌ رسان ‎ها بوده است، نه فیلتر و بستن فضای مجازی.

.

.

اما ضد و نقیض گویی ها همچنان در رابطه با فیلتر تلگرام ادامه داشته و در همین راستا جلسات متعددی در برگزار گردیده و یا در حال برگزاری می باشد. یکی از این جلسات که طی روزهای گذشته در رابطه با فیلترینگ تلگرام برگزار شده، جلسه فراکسیون نمایندگان ولایی با مسئولان اطلاعات سپاه در حوزه فضای مجازی در صبح سه شنبه، 21 فروردین ماه می باشد که به مسئله اهمیت فیلترینگ تلگرام در آن پرداخته شده است و مشخصا اشاره شده است که سروش می تواند جایگزین مناسبی برای تلگرام باشد. آقای سیدحسین نقوی حسینی در رابطه با این جلسه چنین بیان نموده اند:

مسئولان اطلاعات سپاه در حوزه فضای مجازی گزارش مفصلی از وضعیت، شرایط، اهداف و برنامه‌های فضای مجازی ارائه کردند. از جمله اینکه پیام رسان های خارجی فقط نقش ارتباطی را ایفا نمی کنند بلکه با استفاده از کانالها نقش رسانه‌ای دارند. به عبارت دیگر تلگرام و فضای مجازی در هیچ کشوری به اندازه کشور ما رها نیست.طبق مطالب مطرح شده در این جلسه نظام سلطه برای کشور ما برنامه دارد و هدفمند پیش می‌رود چون فضای مجازی در کشور ما مثل سایر کشورها نیست.

سید جواد ابطحی عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس شورای اسلامی با اشاره به جلسه روز سه شنبه ۲۱فروردین فراکسیون نمایندگان ولایی نیز گفت:

 

بررسی فیلترینگ شبکه‌های مجازی و تقویت شبکه‌های داخلی در دستورکار این جلسه قرار داشت و این مسئولان گزارشی از روند اقداماتی که تاکنون در این زمینه انجام شده و همچنین اجرای دستور‌العمل‌هایی که پیش از این از سوی رئیس‌جمهور و دبیر شورای عالی فضای مجازی داده شده بود، به اعضای فراکسیون ارائه دادند.
تعداد کاربران پیام‌رسان سروش به مرز 5 میلیون رسیده است و پیام‌رسان‌های دیگری مانند ای‌گپ، ویسپی و ایتا نیز در حال فعالیت هستند که مردم می‌توانند با توجه به خدمات و نیاز‌های خود کاربر هر یک از این پیام‌رسان‌های داخلی شوند.

اما در نهایت تازه ترین خبری که در رابطه با فیلتر تلگرام از سوی مسئولین کشوری ارائه شده است، می توان به اظهارات وزیر ارشاد در خصوص فیلتر تلگرام اشاره داشت. این با اشاره به این موضوع که هنوز هیچ دستور خاصی در رابطه با فیلتر تلگرام یا تاریخ نهایی فیلترینگ تلگرام از سوی هیچ نهادی صادر نشده است، چنین بیان نموده اند:

برای فیلتر تلگرام یک سری مراکز تصمیم‌گیری وجود دارد که در نهایت آنها تصمیمات لازم را اتخاد می‌کنند. هنوز برای فیلترینگ تلگرام تصمیمی گرفته نشده است.